Καθώς η νόσος εξελίσσεται και το κίνητρο του ανθρώπου με άνοια για λήψη πρωτοβουλιών και αυτενέργεια μειώνεται, οι φροντιστές προβληματίζονται για το πώς μπορούν να υποστηρίξουν τη διατήρηση των ενδιαφερόντων του αγαπημένου τους ανθρώπου που ξεχνά. Πρόκειται μια αγωνία που εκφράζεται πολύ συχνά στις συνεδρίες συμβουλευτικής φροντιστών. Προκαλεί εντύπωση (ή ακόμα και σοκάρει) το πώς ένας δραστήριος και δημιουργικός άνθρωπος που μεταβαίνει από το αρχικό προς το μεσαίο στάδιο της άνοιας, σταδιακά χάνει το ενδιαφέρον του για δραστηριότητες που αγαπούσε και αφήνεται στην απραγία και την ανία.
Περιεχόμενα:
- Ό,τι χάνεται, δύσκολα ανακτάται.
- Δεν μετρά το “τι”, αλλά το “μαζί”.
- Να θυμάστε:
- Διαφορετικές βαθμίδες συμμετοχής στις δραστηριότητες.
- Παράδειγμα: Φτιάχνοντας κουλουράκια.
Ό,τι χάνεται, δύσκολα ανακτάται
Σε αυτό το στάδιο της νόσου, η διατήρηση των ενδιαφερόντων του ανθρώπου που ξεχνά είναι υψίστης σημασίας. Και αυτό γιατί όποια δραστηριότητα σταματά, είναι μάλλον απίθανο να ανακτηθεί. Άλλωστε, οι σχετικές έρευνες επιβεβαιώνουν πως τα άτομα με άνοια που ακολουθούν ένα πρόγραμμα δραστηριοτήτων και παραμένουν κινητοποιημένα, “κουρδίζουν” τις νοητικές τους λειτουργίες, έχουν καλύτερη διάθεση και παραμένουν στο τιμόνι της ζωής τους για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Δεν μετρά το “τι”, αλλά το “μαζί”
Η διατήρηση των ενδιαφερόντων ενός ανθρώπου με νόσο Αλτσχάιμερ ή κάποια άλλη μορφή άνοιας δεν στηρίζεται τόσο στο είδος της δραστηριότητας που θα επιλέξουμε, όσο στο να κάνουμε την όποια δραστηριότητα μαζί με το αγαπημένο μας πρόσωπο. Όπως κι αν επιλέξετε να περάσετε το χρόνο σας, αυτό που έχει σημασία είναι να δείχνετε στον άνθρωπό που φροντίζετε πως είστε μαζί του γιατί το θέλετε πραγματικά, να ασχολείστε με πράγματα που δίνουν χαρά και στους δυο σας και να κάνετε τη δραστηριότητα μαζί.
Να θυμάστε:
- Η έναρξη της δραστηριότητας θα πρέπει να γίνεται πάντα από εσάς. Το κίνητρο των ανθρώπων με νόσο Αλτσχάιμερ για δράση και αυτενέργεια είναι πολύ περιορισμένο.
- Οποιαδήποτε απλή δραστηριότητα μπορεί να είναι μια θετική εμπειρία.
- Δοκιμάστε να ασχοληθείτε με ένα χόμπι με το οποίο ο άνθρωπος που ξεχνά ασχολήθηκε στο παρελθόν. Ακόμα κι αν δεν θυμάται όλες τις λεπτομέρειες, η αίσθηση της οικειότητας θα κρατήσει το ενδιαφέρον του ζωντανό.
- Αξιοποιήστε δραστηριότητες που συνδέονται με το επάγγελμα του αγαπημένου σας προσώπου, ακόμα κι αν αυτό γίνει σε πιο απλοποιημένο επίπεδο. Για τους περισσότερους ανθρώπους το επάγγελμά τους είναι μέρος της ταυτότητάς τους. Συνεπώς, η ενεργοποίηση σχετικών δεξιοτήτων μπορεί να δώσει χαρά και να αποτελέσει τον συνδετικό κρίκο ανάμεσα στο τότε και το τώρα.
- Μην διστάζετε να προτείνετε στον άνθρωπό σας δραστηριότητες με τις οποίες δεν έχει ασχοληθεί ξανά στο παρελθόν. Δεν είναι απίθανο να κεντρίσει το ενδιαφέρον του κάτι καινούριο. Δεν μπορείτε να ξέρετε ποιες δραστηριότητες θα κινητοποιήσουν το άτομο με άνοια και ποιες όχι, αν δεν τις δοκιμάσετε.
- Δοκιμάστε να αξιοποιήσετε δραστηριότητες που θα κινητοποιήσουν διανοητικά τον άνθρωπό σας, όπως το Πρόγραμμα αποστολής ασκήσεων νοητικής ενδυνάμωσης μέσω email του Κέντρου Διαταραχών Μνήμης.
- Επιλέξτε δραστηριότητες κατάλληλες για ηλικία του ανθρώπου που φροντίζετε. Ο βαθμός της πολυπλοκότητας δεν αρκεί ως κριτήριο.
- Μην έχετε συγκεκριμένες προσδοκίες για τη διάρκεια της δραστηριότητας. Θα διαπιστώσετε πως μία δραστηριότητα μπορεί να κρατήσει τον άνθρωπό σας κινητοποιημένο για πολλή ώρα. Άλλες φορές, δεν θα διαρκέσει παραπάνω από πέντε λεπτά. Αυτό όμως δεν μειώνει την αξία και το όφελος που μπορεί να προσφέρει.
- Δραστηριότητες στις οποίες συμμετέχουν μικροί και μεγάλοι συνήθως έχουν πολύ θετικό αντίκτυπο στον άνθρωπο που ξεχνά.
- Δραστηριότητες που διεγείρουν τις αισθήσεις προσφέρουν πάντα χαρά.
- Μια δραστηριότητα αξίζει, ακόμα κι αν το αγαπημένο σας πρόσωπο πολύ σύντομα ξεχάσει ότι συνέβη.
- Και κάτι τελευταίο: ακόμα κι αν απλά κάθεστε μαζί με τον άνθρωπό σας, χωρίς να κάνετε απολύτως τίποτα, στην πραγματικότητα κάνετε κάτι.
Διαφορετικές βαθμίδες συμμετοχής στις δραστηριότητες
Επειδή ένας άνθρωπος με άνοια δεν μπορεί πια να ολοκληρώσει ολομόναχος μια δραστηριότητα όπως παλιά, δεν σημαίνει ότι έχει χάσει το ενδιαφέρον του γι’ αυτή τη δραστηριότητα. Σε όποιο στάδιο της άνοιας κι αν βρίσκεται, μπορεί ακόμα να διαδραματίσει κάποιο ρόλο.
Για να καταλάβετε πώς μπορεί αυτό να λειτουργήσει στην πράξη, θα χρησιμοποιήσουμε το παράδειγμα μιας απλής, ευχάριστης και οικείας δραστηριότητας. Χρησιμοποιήστε το παράδειγμα ως πρότυπο για να προσαρμόσετε αντίστοιχα οποιαδήποτε δραστηριότητα ώστε να είναι κατάλληλη για οποιονδήποτε άνθρωπο με άνοια, είτε είναι βρίσκεται σε αρχικό στάδιο της νόσου, είτε σε πιο προχωρημένο.
Παράδειγμα: Φτιάχνοντας κουλουράκια
Όλγα Λυμπεροπούλου
Γνωστική νευροψυχολόγος, M.Sc.
Ειδίκευση στην 3η Ηλικία και τις Άνοιες
Υπεύθυνη Κέντρου Διαταραχών Μνήμης
Τηλέφωνο για ραντεβού: 6993 305422
