“Πώς να φροντίσω έναν γονιό με άνοια που μένει μακριά;”. Η φροντίδα ενός ηλικιωμένου γονιού με άνοια δεν είναι πάντα εύκολη υπόθεση. Και ο πήχης δυσκολίας ανεβαίνει σημαντικά όταν εκείνος δεν μένει κοντά. Αν κι εσείς βιώνετε τις προκλήσεις μίας τέτοιας κατάστασης, τότε ανήκετε στο ένα τρίτο όσων φροντίζουν τους γονείς τους από απόσταση. Ακολουθούν μερικές συμβουλές για να κάνετε τη εξ αποστάσεως φροντίδα ευκολότερη και πιο αποτελεσματική.
Περιεχόμενα:
- Πώς να φροντίσετε έναν γονιό με άνοια που μένει μακριά, αν ο κύριος φροντιστής είναι κάποιος άλλος.
- Πώς να φροντίσετε έναν γονιό με άνοια που μένει μακριά, αν ο κύριος φροντιστής είστε εσείς.
Πώς να φροντίσετε έναν γονιό με άνοια που μένει μακριά, αν ο κύριος φροντιστής είναι κάποιος άλλος.
- Στηρίξτε. Η σημαντικότερη πτυχή του ρόλου σας είναι να στηρίξετε τον κύριο φροντιστή ώστε να μπορεί να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις της φροντίδας του ηλικιωμένου που ξεχνά. Συμβουλέψτε, καθοδηγήστε, προτείνετε ιδέες, αλλά θυμηθείτε ότι η τελική απόφαση ανήκει στον άνθρωπο που φροντίζει σε καθημερινή βάση τον γονιό με άνοια.
- Ακούστε. Γίνετε καλοί ακροατές. Επικοινωνήστε συχνά με τον κύριο φροντιστή και ακούστε προσεκτικά όσα έχει να σας πει. Δείξτε ότι είστε υποστηρικτικοί και ότι το ενδιαφέρον σας είναι ειλικρινές χρησιμοποιώντας φράσεις όπως “Έχεις δίκιο, καταλαβαίνω ότι έχεις κουραστεί πολύ”, “Βοήθησέ με να καταλάβω τι ακριβώς συμβαίνει, πες μου περισσότερα” ή “Τι σκέφτεσαι να κάνεις γι’ αυτό; Εγώ πώς μπορώ να σε βοηθήσω;”.
- Ενημερωθείτε. Αναζητήστε πηγές έγκυρης ενημέρωσης σχετικά με το είδος της άνοιας με το οποίο έχει διαγνωστεί ο γονιός σας. Αυτό θα σας βοηθήσει να κατανοήσετε καλύτερα τα συμπτώματα και τις όποιες δυσκολίες σας περιγράφει ο κύριος φροντιστής από το τηλέφωνο, να προτείνετε λύσεις σε καθημερινά προβλήματα και να ξέρετε τι να περιμένετε στο μέλλον.
- Ρωτήστε. Μην περιορίζετε τις ερωτήσεις σας σε ζητήματα που σχετίζονται μόνο με τον γονιό που ξεχνά. Ρωτήστε και για την καθημερινότητα του κύριου φροντιστή. Βεβαιωθείτε ότι δεν βάζει τον εαυτό του σε δεύτερη μοίρα, δεν παραμελεί την υγεία του και ότι ψυχικά, σωματικά και οικονομικά, παραμένει σε θέση να φροντίζει το αγαπημένο σας πρόσωπο που ξεχνά.
- Βοηθήστε. Ανάλογα με την απόσταση που σας χωρίζει και τον χρόνο που μπορείτε να διαθέσετε, ανά διαστήματα προσφερθείτε να μείνετε εσείς με τον γονιό που ξεχνά για ένα Σαββατοκύριακο ή λίγες ημέρες. Έτσι ο κύριος φροντιστής θα έχει την ευκαιρία να ξεκουραστεί και να γεμίσει τις μπαταρίες του.
Πώς να φροντίσετε έναν γονιό με άνοια, αν ο κύριος φροντιστής είστε εσείς.
- Παρακολουθήστε την πορεία της υγείας του γονιού σας. Συναντήστε τον γιατρό που τον παρακολουθεί και χτίστε μια σχέση εμπιστοσύνης. Ζητήστε του να σας ενημερώνει σχετικά με την πορεία της νόσου, τα αποτελέσματα των ιατρικών εξετάσεων ή τις πιθανές αλλαγές στη φαρμακευτική αγωγή.
- Δημιουργήστε ένα τοπικό δίκτυο υποστήριξης. Συγγενείς, φίλοι και γείτονες μπορούν να γίνουν τα μάτια και τα αφτιά σας. Ενημερώστε τους ανθρώπους με τους οποίους ο γονιός σας έρχεται συχνά σε επαφή για το πρόβλημα υγείας που αντιμετωπίζει και ζητήστε τους να σας ειδοποιήσουν εγκαίρως αν παρατηρήσουν κάτι ανησυχητικό. Ο κύκλος των ανθρώπων που θα ενημερώσετε θα μπορούσε να περιλαμβάνει και άλλα άτομα με τα οποία ο γονιός σας έχει οικειότητα όπως τους υπαλλήλους του φαρμακείου ή του φούρνου της γειτονίας του. Βρείτε τουλάχιστον δύο άτομα που μένουν κοντά στον γονιό σας και που είναι πρόθυμοι να προσφέρουν πρακτική βοήθεια αν προκύψει κάποια έκτακτη ανάγκη.
- Κρατήστε ανοιχτά τα κανάλια επικοινωνίας. Βεβαιωθείτε ότι ο γονιός σας, τα άτομα που εμπλέκονται στη φροντίδα του και ο γιατρός του ξέρουν πού μπορούν να σας βρουν. Αντίστοιχα, έχετε πάντα μαζί σας μια λίστα με όλους τους σημαντικούς αριθμούς τηλεφώνων που μπορεί να χρειαστείτε.
- Επικοινωνήστε τακτικά. Επιλέξτε σταθερές μέρες και ώρες ώστε ο γονιός σας να περιμένει το τηλεφώνημά σας.Τα τηλεφωνήματα δεν είναι απαραίτητο να διαρκούν πολλή ώρα. Ρωτήστε τον για την κατάσταση της υγείας του, την καθημερινότητά του και τη διάθεσή του. Ακούστε προσεκτικά και κάντε ερωτήσεις ώστε να διαπιστώσετε μήπως συμβαίνει κάτι που δεν σας λέει επειδή ντρέπεται ή για να μην σας στενοχωρήσει. Για τους ηλικιωμένους που βρίσκονται σε αρχικά στάδια της νόσου και έχουν ένα βαθμό εξοικείωσης με τις νέες τεχνολογίες (ή που έχουν κάποιον που μπορεί να τους βοηθήσει με αυτό), η επικοινωνία μέσω Skype είναι μία εξαιρετική εναλλακτική επιλογή.
- Μάθετε να διακρίνετε τις πραγματικά επείγουσες καταστάσεις από τα παράπονα. Μερικές φορές, αυτό που σας λέει ο γονιός σας από το τηλέφωνο και που ακούγεται σαν έκτακτη ανάγκη, μπορεί να μην είναι παρά μια έκκληση για περισσότερη προσοχή. Μην αφήνετε τις ενοχές να σας οδηγούν σε σπασμωδικές κινήσεις. Αν επιβεβαιώσετε ότι δεν πρόκειται για κάτι επείγον, καθησυχάστε το γονιό σας λέγοντάς του πως όλα θα πάνε καλά και πως θα προσπαθήσετε να τον επισκεφθείτε το συντομότερο δυνατόν.
- Ενημερωθείτε για τις τοπικές υπηρεσίες για ηλικιωμένους. Μάθετε αν υπάρχουν υπηρεσίες που να παρέχονται στους ηλικιωμένους από την τοπική κοινότητα (όπως π.χ. δωρεάν βοήθεια στο σπίτι) και αξιοποιείστε τις.
- Διασφαλίστε ότι υπάρχει δυνατότητα πρόσβασης στο σπίτι του γονιού σας ανά πάσα στιγμή. Δώστε ένα κλειδί του σπιτιού σε κάποιο άτομο εμπιστοσύνης ή κρύψτε ένα αντικλείδι έξω από το σπίτι σε ασφαλές σημείο ώστε σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης να μπορεί κάποιος να μπει μέσα.
- Δεν μπορείτε να μάθετε από το τηλέφωνο όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζετε. Οι άνοιες έχουν προοδευτική εξέλιξη. Αυτό σημαίνει ότι καθώς η νόσος θα εξελίσσεται, οι ανάγκες του γονιού σας θα αλλάζουν. Γι’ αυτό είναι σημαντικό ανά τακτά χρονικά διαστήματα να επισκέπτεται κάποιος (εσείς ή ένας άνθρωπος της εμπιστοσύνης σας) το γονιό σας ώστε να βλέπει πώς είναι στην πραγματικότητα η κατάσταση και αν χρειάζονται προσαρμογές. Μπορείτε να διαπιστώσετε αν ο γονιός σας χρειάζεται περισσότερη βοήθεια ελέγχοντας τις συνθήκες διαβίωσής του: Υπάρχουν τρόφιμα στο ψυγείο; Υπάρχουν φαγητά που είναι χαλασμένα ή προϊόντα που έχουν λήξει; Υπάρχουν λογαριασμοί που δεν έχουν πληρωθεί ή αλληλογραφία που δεν έχει ανοιχτεί; Είναι οι χώροι του σπιτιού επαρκώς καθαροί και τακτοποιημένοι; Είναι η εμφάνιση του γονιού σας προσεγμένη και κατάλληλη; Φροντίζει επαρκώς την προσωπική του υγιεινή; Συνεχίζει να κάνει τα πράγματα που έκανε πάντα; Αντίστοιχα, τακτικοί έλεγχοι (ακόμα και απροειδοποίητοι) θα πρέπει να γίνονται και στην περίπτωση που ο γονιός σας ζει σε μονάδα φροντίδας ηλικιωμένων ή μένει στο σπίτι του με τη φροντίδα επαγγελματία φροντιστή. Αυτός είναι ένας τρόπος να επιβεβαιώσετε ότι αντιμετωπίζεται με σεβασμό και απολαμβάνει υψηλού επιπέδου υπηρεσίες.
- Οργανώστε από πριν τις επισκέψεις σας ώστε να καταφέρετε όσο το δυνατόν περισσότερα στο διαθέσιμο χρόνο:
- Αν θέλετε να συναντήσετε κάποιον επαγγελματία υγείας που παρακολουθεί το γονιό σας, κλείστε το ραντεβού σας εγκαίρως.
- Αποφύγετε να βγάλετε εντελώς τον ηλικιωμένο από την καθημερινή του ρουτίνα καθώς κάτι τέτοιο μπορεί να προκαλέσει σύγχυση και αρνητικές συναισθηματικές αντιδράσεις.
- Ανάλογα με το στάδιο της νόσου και τις προτιμήσεις του γονιού σας, περάστε ποιοτικό χρόνο μαζί κάνοντας περιπάτους, βλέποντας άλμπουμ με φωτογραφίες, ακούγοντας μουσική ή απλά συζητώντας. Το γεγονός ότι μπορεί μετά να μην θυμάται πολλά απ’ όσα κάνατε παρέα δεν έχει καμία σημασία. Μάθετε να απολαμβάνετε μαζί τη χαρά της στιγμής.
- Μην παραλείψετε να αφιερώσετε λίγο χρόνο στους ανθρώπους που έχουν στο νου τους τον γονιό σας όλο τον καιρό που εσείς είστε μακριά για να τους ακούσετε, αλλά και να τους ευχαριστήσετε για τη βοήθειά τους.
- Να είστε ρεαλιστές. Αφήστε για κάποια επόμενη επίσκεψη πράγματα που δεν προλαβαίνετε να κάνετε.
Θυμίστε στον εαυτό σας πως κάνετε ότι καλύτερο μπορείτε. Αποδεχτείτε τα όρια των δυνατοτήτων σας: όσο κι αν το θέλετε, δεν είναι δυνατόν να βρίσκεστε συνέχεια κοντά στο γονιό σας. Η εξ αποστάσεως φροντίδα που προσφέρετε θα είναι πολύ αποτελεσματικότερη αν το βασικό σας κίνητρο είναι η αγάπη και όχι οι τύψεις.
Όλγα Λυμπεροπούλου
Γνωστική νευροψυχολόγος, M.Sc.
Ειδίκευση στην 3η Ηλικία και τις Άνοιες
Υπεύθυνη Κέντρου Διαταραχών Μνήμης
Τηλέφωνο για ραντεβού: 6993 305422
* Διαβάστε το άρθρο όπως αναδημοσιεύθηκε στη Huffington Post Greece εδώ.
