“Άνοια” δεν είναι το όνομα μίας συγκεκριμένης νόσου. Ο όρος “άνοια” χρησιμοποιείται για να περιγράψει συμπτώματα που εκδηλώνονται εξαιτίας διαφόρων ασθενειών, όπως είναι η νόσος Αλτσχάιμερ.
Η άνοια δεν είναι μέρος της φυσιολογικής διαδικασίας της γήρανσης. Γι’ αυτό και είναι σημαντικό να εξεταστείτε από έναν ειδικό όσο το δυνατόν νωρίτερα –ακόμα και σε επίπεδο προληπτικού ελέγχου– αν παρατηρείτε προβλήματα μνήμης ή άλλα συμπτώματα που σας προβληματίζουν.
Αντίστοιχα, αν φροντίζετε έναν άνθρωπο με άνοια ή ένα άτομο που δυσκολεύεται, αλλά αρνείται να εξεταστεί από ειδικό, αναζητήστε στήριξη και βοήθεια. Οι συνεδρίες συμβουλευτικής θα σας βοηθήσουν να ενημερωθείτε, να διαχειριστείτε αποτελεσματικά τις προκλήσεις της νόσου και τα συναισθήματά σας, αλλά και να διαμορφώσετε μία ομαλή και ευχάριστη καθημερινότητα για όλα τα μέλη της οικογένειας.
- Άνοια: Συμπτώματα που εκδηλώνονται σε αρχικά στάδια.
- Άνοια: Συμπτώματα που σχετίζονται με τη νόσο Αλτσχάιμερ.
- Άνοια: Συμπτώματα που σχετίζονται με την αγγειακή άνοια.
- Άνοια: Συμπτώματα που σχετίζονται με την άνοια με σωμάτια Lewy (Λούι).
- Άνοια: Συμπτώματα που σχετίζονται με την μετωποκροταφική άνοια.
- Άνοια: Συμπτώματα που εκδηλώνονται σε προχωρημένα στάδια.
- Πώς μπορώ να κλείσω ραντεβού στο Κέντρο Διαταραχών Μνήμης;
Άνοια: Συμπτώματα που εκδηλώνονται σε αρχικά στάδια.
Τα συμπτώματα διαφοροποιούνται ανάλογα με το είδος της άνοιας. Επιπλέον, ο κάθε άνθρωπος με άνοια είναι μοναδικός: διαφορετικά συμπτώματα επηρεάζουν τον κάθε ασθενή με διαφορετικό τρόπο σε διαφορετικές χρονικές στιγμές. Ωστόσο, υπάρχουν κάποια κοινά πρώιμα συμπτώματα που εμφανίζονται πριν από τη διάγνωση της άνοιας. Συχνά, οι άνθρωποι που βρίσκονται στα αρχικά στάδια της άνοιας:
- Ξεχνούν περισσότερο απ’ ότι παλιότερα.
- Δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν.
- Αντιμετωπίζουν δυσκολία στην εκτέλεση καθημερινών δραστηριοτήτων (π.χ. στο μαγείρεμα, στην οδήγηση κλπ).
- Ψάχνουν τις σωστές λέξεις για να εκφραστούν και δυσκολεύονται να παρακολουθήσουν μία συζήτηση.
- Δεν είναι πάντα προσανατολισμένοι στο χώρο και στο χρόνο.
- Αντιμετωπίζουν αλλαγές στη διάθεσή τους.
Τα συμπτώματα αυτά είναι πολύ ήπια και χειροτερεύουν αργά και σε βάθος χρόνου. Πολλές φορές, τα συμπτώματα είναι τόσο ελαφρά, που δεν επαρκούν για να διαγνωστεί κάποιος με άνοια. Συχνά, ο άνθρωπος που εκδηλώνει αυτά τα συμπτώματα βρίσκεται σε μία “γκρίζα ζώνη” μεταξύ φυσιολογικού και παθολογικού που ονομάζεται Ήπια Γνωστική Διαταραχή.
Αρχικά, τα συμπτώματα αυτά δεν γίνονται αντιληπτά και δεν αξιολογούνται ως σημαντικά ούτε από τον άνθρωπο που νοσεί, ούτε από τους οικείους τους. Σε κάποιες περιπτώσεις, τα συμπτώματα παραμένουν σταθερά και δεν χειροτερεύουν. Όμως, στα δέκα άτομα με Ήπια Γνωστική Διαταραχή ηλικίας άνω των 65 ετών, ένα με δύο άτομα θα εμφανίσουν άνοια μέσα σε χρονικό διάστημα 2 ετών από την αρχική διάγνωση.
Άνοια: Συμπτώματα που σχετίζονται με τη νόσο Αλτσχάιμερ.
Η πιο συχνή αιτία άνοιας είναι η νόσος Αλτσχάιμερ, η οποία προσβάλλει το 60-70% του συνόλου των ατόμων με άνοια. Συνήθως, οι άνθρωποι με νόσο Αλτσχάιμερ:
- Αντιμετωπίζουν διαταραχή της πρόσφατης μνήμης. Για παράδειγμα, ξεχνούν πρόσφατα γεγονότα, ονόματα και φυσιογνωμίες.
- Επαναλαμβάνουν στους οικείους τις ίδιες ερωτήσεις ή τις ίδιες ιστορίες, ξανά και ξανά.
- Σταδιακά, δυσκολεύονται ολοένα και περισσότερο να ολοκληρώσουν σύνθετες δραστηριότητες που απαιτούν οργάνωση και προγραμματισμό.
- Αισθάνονται μπερδεμένοι όταν βρίσκονται σε περιβάλλοντα που δεν τους είναι οικεία.
- Δυσκολεύονται να βρουν τις κατάλληλες λέξεις για να εκφραστούν.
- Αντιμετωπίζουν δυσκολία με τους αριθμούς (π.χ. στη εκτέλεση απλών αριθμητικών πράξεων) και τη διαχείριση των χρημάτων.
- Δεν παίρνουν εύκολα πρωτοβουλία για δράση.
- Έχουν την τάση να αποσύρονται και να κλείνονται στον εαυτό τους ή εκδηλώνουν άγχος για πρόσωπα και καταστάσεις.
Άνοια: Συμπτώματα που σχετίζονται με την αγγειακή άνοια.
Η αγγειακή άνοια είναι η δεύτερη συχνότερη αιτία άνοιας, μετά τη νόσο Αλτσχάιμερ. Κάποιοι άνθρωποι εμφανίζουν ταυτόχρονα νόσο Αλτσχάιμερ και αγγειακή άνοια. Πρόκειται για έναν συνδυασμό που συχνά ονομάζεται “μικτή άνοια”.
Τα συμπτώματα της αγγειακής άνοιας μοιάζουν με τα συμπτώματα της νόσου Αλτσχάιμερ, αν και η διαταραχή της μνήμης είναι λιγότερο προφανής στα αρχικά στάδια. Κάποιες φορές, τα συμπτώματα εμφανίζονται ξαφνικά και χειροτερεύουν μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Άλλες φορές, εκδηλώνονται και επιδεινώνονται σταδιακά, κατά τη διάρκεια αρκετών μηνών ή χρόνων.
Τα ειδικά συμπτώματα που συνδέονται με την αγγειακή άνοια περιλαμβάνουν:
- Συμπτώματα που θυμίζουν εγκεφαλικό επεισόδιο, όπως μυϊκή αδυναμία ή προσωρινή παράλυση στη μία πλευρά του σώματος – συμπτώματα που απαιτούν επείγουσα ιατρική φροντίδα.
- Κινητικά προβλήματα, όπως δυσκολία στο περπάτημα ή αλλαγή στον τρόπο που περπατά το άτομο.
- Νοητικά προβλήματα, όπως δυσκολία στη συγκέντρωση, τον προγραμματισμό και τη λογική σκέψη.
- Αλλαγές στη διάθεση, όπως κατάθλιψη ή ευσυγκινησία.
Άνοια: Συμπτώματα που σχετίζονται με την άνοια με σωμάτια Lewy (Λούι).
Η άνοια με σωμάτια Lewy μοιράζεται αρκετά συμπτώματα με τη νόσο Αλτσχάιμερ. Οι άνθρωποι που εμφανίζουν τη συγκεκριμένη νόσο βιώνουν επίσης:
- Εναλλασσόμενες περιόδους εγρήγορσης και υπνηλίας ή διακύμανση της διανοητικής διαύγειας.
- Οπτικές παραισθήσεις (βλέπουν πράγματα που δεν υπάρχουν, π.χ. ανθρώπους, έντομα κλπ).
- Μειωμένη ταχύτητα στις κινήσεις.
- Συχνές πτώσεις.
- Διαταραχές ύπνου.
Άνοια: Συμπτώματα που σχετίζονται με τη μετωποκροταφική άνοια.
Ένα μεγάλο ποσοστό ανθρώπων που εμφανίζουν άνοια σε ηλικία κάτω των 65 ετών, έχουν μετωποκροταφική άνοια. Τα περισσότερα περιστατικά μετωποκροταφικής άνοιας διαγιγνώσκονται σε ανθρώπους ηλικίας 45 έως 65 ετών.
Τα πρώιμα συμπτώματα της μετωποκροταφικής άνοιας συχνά περιλαμβάνουν:
- Αλλαγές στην προσωπικότητα, όπως τάση για επιθετικότητα ή μειωμένη ευαισθησία απέναντι στα συναισθήματα των άλλων ανθρώπων.
- Ακατάλληλες συμπεριφορές κατά τη συναναστροφή με άλλους ανθρώπους, όπως έλλειψη διακριτικότητας ή τακτ.
- Προβλήματα λόγου, όπως δυσκολία στην εύρεση των κατάλληλων λέξεων ή στην κατανόηση του λόγου.
- Εμμονές, όπως επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές, υπερβολική κατανάλωση φαγητού κλπ
Άνοια: Συμπτώματα που εκδηλώνονται σε προχωρημένα στάδια.
Καθώς η άνοια εξελίσσεται, τα προβλήματα μνήμης και επικοινωνίας γίνονται εντονότερα. Στα προχωρημένα στάδια, ο άνθρωπος που ζει με άνοια αδυνατεί να φροντίσει τις ανάγκες του και χρειάζεται συνεχή φροντίδα και επίβλεψη.
Τα συχνότερα συμπτώματα που εκδηλώνουν οι άνθρωποι σε προχωρημένα στάδια της άνοιας περιλαμβάνουν:
- Προβλήματα μνήμης. Το άτομο μπορεί να μην αναγνωρίζει στενούς συγγενείς ή φίλους, να μην θυμάται πού μένει ή πού βρίσκεται.
- Προβλήματα επικοινωνίας. Κάποιοι άνθρωποι με άνοια χάνουν την ικανότητα να επικοινωνούν λεκτικά και πλέον, βασίζονται στη μη λεκτική επικοινωνία.
- Κινητικά προβλήματα. Αρκετοί ασθενείς γίνονται λιγότερο ικανοί να κινούνται αυτόνομα, χωρίς βοήθεια. Κάποιοι από αυτούς εν τέλει φτάνουν σε σημείο να μην μπορούν να περπατήσουν, με αποτέλεσμα να χρειάζονται αναπηρικό αμαξίδιο ή να παραμένουν μονίμως ξαπλωμένοι στο κρεβάτι.
- Προβλήματα συμπεριφοράς. Ένας σημαντικός αριθμός ασθενών εκδηλώνει συμπεριφορικά προβλήματα, όπως κατάθλιψη, επιθετικότητα, τάση για περιπλάνηση, παραισθήσεις, παραλήρημα (λανθασμένες πεποιθήσεις ενάντια στη λογική) κ.ά.
- Ακράτεια.
- Διαταραχή της όρεξης, δυσκολία στην κατάποση και απώλεια βάρους.
Πώς μπορώ να κλείσω ραντεβού στο Κέντρο Διαταραχών Μνήμης;
Για πληροφορίες και ραντεβού, καλέστε στο 699 3305422 εργάσιμες ημέρες και ώρες ή στείλτε το μήνυμά σας στο contact@trainyourbrain.gr.
Όλγα Λυμπεροπούλου
Γνωστική νευροψυχολόγος, M.Sc.
Ειδίκευση στην 3η Ηλικία και τις Άνοιες
Υπεύθυνη Κέντρου Διαταραχών Μνήμης
Τηλέφωνο για ραντεβού: 6993 305422
